Bundan 25 -30 bin yıl önce ilkel insan önemli bir problemle karşılaştı : Derelerde , ırmaklarda akıp giden suları mağazasına taşımak .Bunun için derhal sazlardan bir sepet örmeyi düşündü .Mağarası birkaç adım otedeydi , ama oraya varıncaya kadar su sepeti deliklerinden dökülüp gidiyor, böylece yine de eli boş dönüyordu.
İlkel insani bir düşüncedir aldı : Ne yapmak gerekti ? Düşünüp dururken gözü toprağa ilişti. Sarı yumuşak toprak , derenin bütün kıyısı boyunca uzanıp gidiyordu. Ayakları toprağın içine batıyordu . Bu çamurdan eline bir parça aldı , evirdi , çevirdi ve sepete benzer biçim verdi. Güneşte kuruttu . Yaptığını kendiside beğenmişti.
Çünkü bu acayip sepetin üzerinde ne delik , ne de çatlak vardı. Suyu doldurduğu gibi mağarası na götürdü.
İşte çok eski çağlarda SERAMIK SANATI böyle doğdu. Ateşin , maden eğritiminin olduğu gibi seramik sanatının keşfi de bilinmeyen bir dehanın eseriydi .
Gerçekten de ” su geçirmez ” kapların yapımı insanlığın en büyük keşiflerinden biridir.
Seramik Hangi Maddelerden Yapılır ?
HAM MADDE : Seramiklerin ham maddesi tabiatiyle kildir . Kil , kimyasal bakımdan bir alümin hidrat silika’dır. Yani bileşiminde silis , alümin , hidrojen ve oksijen vardır. Killer iki bölüme ayrılır.
1 . Kaolin ( arı kil ) : Beyaz renktedir . Keolin ( Çince Keo – link ) King tse yakınındaki bir tepenin adıdır . Çin’e gidip gelen MARKO POLO ‘nun Avrupa”ya getirdiği ilk kil örneğiydi.
2 . Kil : İçindeki yabancı maddelere göre gri , sarı kırmızımsı renktedir.
HAMUR YAPIMINDA KULLANILAN MADDELER
Bunlar üç tiptir.
1 . Plastik maddeler : kil kaolin
2 . Yağ emici maddeler :
Pişirme sırasıda suyun buharlaşması ve organik maddelerin yok olması sonucu kilin büyümesini ve biçim değiştirmesini önlerler . Kuvars , silis ve seramik kırıkları iyice eğritildiği zaman tam bir ” yağ emici ” görevini yaparlar .
- Bağlayıcı maddeler : Seramik maddesinin ergime sıcaklığını düşünerek daha tıkız ve tok bir duruma getirirler . Seramiğin içindeki kil zerreciklerinin birbiriyle kaynaşmasını sağlarlar . Feldspat , pegmatit , mika tepeşir bu gibi bağlayıcı maddelerdir.
Seramiğin Kısa Tarihi
Seramiğin uzun ve karmaşık bir tarihi vardır. Tarih öncesi çağlarda insanların kilden kaplar yapımında çeşıtli yöntemler kullandıkları bilinmektedir. Bu yöntemlerin başlıca ” döndürme ” usulüyle . Çok daha sonraları M.Ö . 2500 yıllarımda Mısır’lılar bu tekniğin en iyi örneklerini vermişlerdir.
Sert bir tablanın üzerine konulan kil tabağı elle döndürülerek ona istenilen biçim verildi. Yine Mısır’lılardan seramikleri mine ile kaplamak usülünün ortaya çıktığı görülür.
Sonraları bütün Akdeniz’e yayılan bu teknik Yunan’lılarda başlıbaşına bir sanat durumunu aldı .Etrüsk’ler M .Ö . 800 yıllarına doğru seramik sanatını İtalya’ya getirdiler.
Etrüsk’ler hamur yapımında , sır ve mine kaplama tekniğinde , pişirim metodlarında önemli yenilikler ortaya kaydolur. M.S . 700 yıllarında Çin’liler büyük bir sanat eseri olan porselenlerini yapmaya başladılar . Üçyüz yıl kadar sonra Majolika adı verilen bir çeşit Arap seramiği bütün Akdeniz’e yayıldı. Majorka Adası’ndan gelmedir.
15’inci yüzyılda Majolika tipi seramikler bütün Avrupa’ya yayılmıştır. İtalya’da Faenza şehrinde taklitleri yapılan bu seramiklere , sonraları bu şehrin adına bağlanarak Fayans adı verildi .
16’ncı yüzyılda Fransa’da Italyan tarzı fayansla üzeri cilalı seramik arasında yeni bir cins seramik yapılmaya başlandı.
Son yıllarda yapılan inceleme ve araştırmalar, seramik sanatının en eski eserlerinin Asya’da özellikle Türk ülkelerinde bulunduğunu meydana çıkarmıştır. Bu incelemeler , boyalı seramik kültürünün M.Ö .4000 yıllarında Orta Asya’da Aral Gölü civarındaki Anav ( bugünkü Akşabat ) ‘dan ve güneyde Sus şehrinden çıkıp çeşitli yönlere yayıldığını göstermiştir.
Seramik sanatı Türk’lerde özellikle İslamlıktan sonra çok gelişmiş .Orta Asya’da 15’inci yüzyıla doğru yani Timur çağında en yüksek derecesini bulmuştur.
Gazeteci Yazar Araştırmacı Nuri Özmut.
